Etnologia.pl

O serwisie
Zadaniem, jakie stawiamy przed sobą, jest uwolnienie etnologii z jej akademickiej niedostępności; wykazanie, jak daleko i szeroko poza mury uczelni może sięgać ...
czytaj...

Etnologia.pl poleca

Etnologiczne spojrzenie na rzeczywistość

Serwis etnologiczny

Okołoetnologicznie

Wsiąść do pociągu byle jakiego, nie dbać o bagaż, nie dbać o bilet...
Ta maksyma na stacji kolei w Rosji jest nie do przyjęcia. Chaotyczna rzeczywistość nie obowiązuje kolei. Rosyjski pociąg ma przed sobą zazwyczaj kilka tysięcy kilometrów torów. W rosyjskim pociągu nie ma przypadkowych pasażerów, nie ma pasażerów na gapę. W rosyjskim pociągu każdy ma swoje miejsce, jest do niego przypisany na dzień, dwa lub tydzień w zależności od liczby kilometrów drogi żelaznej do przebycia. W rosyjskim pociągu nawet bagaż ma swoje miejsce. Nie może on kolidować z możliwością przemieszczania się pasażerów po wagonie. Wszak to podróż na cały dzień, dwa lub nawet tydzień. Można więc w rosyjskim pociągu swobodnie wypić herbatę, kawę i przekąsić mniej lub bardziej obficie w zależności od nagromadzonych zapasów.

Nad zachowaniem dyscypliny czuwa Prowadnica. Choć praca to ciężka, a odpowiedzialność wielka, zawodu tego nie boją się podejmować także kobiety. Wrodzona pokora Rosjan wobec munduru pozwala kobiecie na zachowanie względnego porządku.

Podczas podróży zawierane są wszelakie koalicje. Jest więc koalicja grających w karty, jest też koalicja zjadaczy rozmaitej strawy, jest również koalicja trunkowych smakoszy, a także pojedynczy wyalienowani pasażerowie - śpiący, bądź godzinami siedzący z wzrokiem utkwionym w zmieniający się za oknem krajobraz. Rosja jest krajem przeogromnym i krajobraz ów potrafi być naprawdę urozmaicony. Choć zdarzają się również setki kilometrów monotonii.

Wagonowy przedział staje się domem na kilka dni. Jest wtedy czas na długie rozmowy z towarzyszami podróży. Wachlarz tematów do dyskusji bywa często tak długi, jak sama podróż. Są zatem rozmowy o gastronomii - smakowicie przyrządzone pierogi to podstawowa umiejętność rosyjskiej gospodyni, choć występuje i regionalna wariantowość. Przewijają się wątki historyczne a raczej historyczno-porównawcze - starsi pasażerowie wspominają Chruszczowa, Breżniewa, Gorbaczowa i konfrontują z teraźniejszością. Są również monologi autobiograficzne, historie rodzinne, opowieści o przebiegu kariery zawodowej czy pierwszej miłości.

Wagon spełnia funkcję socjalizującą. Zawarte znajomości potrafią przetrwać długie lata. Lecz są i takie, które kończą się wraz z docelową stacją rozmówcy. Zwierzyć się sąsiadowi z kuszetki, wypłakać i wysiąść. Wszak prawdopodobieństwo kolejnego spotkania współtowarzysza, który mieszka oddalony trzy, cztery tysiące kilometrów na wschód czy zachód, jest znikome. Taka kolejowa zażyłość zawsze spotyka się ze zrozumieniem. Życiowa martyrologia jest niejako wpisana w rosyjską duszę. Nostalgia i tęsknota za czymś bliżej nieokreślonym to cechy, które rzucają się w oko już po krótkiej rozmowie. Gadulstwo przerywa Prowadnica oddając blankiet biletu. To znak nieuchronnego końca podróży i sygnał, że niebawem miejsce zajmie kolejny pasażer. Milczący czy gaduła? Chyba raczej gaduła. Gadulstwo to kolejna cecha Rosjanina.

Wyjątek stanowi Prowadnica. Tutaj dyskusja jest niewskazana ze względu na sprawowaną funkcję i ewentualne zagrożenie utraty powagi urzędu.

*Motto: Wiktor Jerofiejew: Encyklopedia duszy rosyjskiej, Warszawa 2004, s. 171.

Więcej zdjęć do tego artykułu

Etnologia.pl