Galeria: Spisz - Osturňa

Osturňa (pl. Osturnia) jest najdalej wysuniętą na Zachód wsią w Europie, gdzie osiedlili się Rusini. Ta urokliwa wieś znajduje się na słowackim Spiszu, tuż przy granicy z Polską. Niegdyś trafiali tu przeważnie etnolodzy, ostatnio coraz częściej pojawiają się turyści. Osturňa ma 9 km długości i około 1-3 km szerokości. Położona jest wzdłuż Osturniańskiego Potoku.

Mieszkańcy mówią niespotykanym nigdzie indziej dialektem; jak sami to określają "osturniańskim narzeczem". Dialekt ten przypomina nieco spisko-magurskie czy rusińskie narzecza, ale posiada także typowe dla siebie, niepowtarzalne cechy. Bardzo charakterystyczna jest w nim głoska “u” (wymawiane jak polskie “ł”), (np. huop, uopata) oraz pełnogłos: houova, w miejsce słowackiego odpowiednika hlava (pl. głowa), czy korova, zamiast sł. krava (pl.krowa).

Inne przykłady słownictwa używanego w Osturňi: suonko (sł. slnko, pl. słonko), smacnyj (sł. chutný, pl. smaczny), smyntar (sł. cintorín, pl. cmentarz), uocy (sł. oči, pl. oczy), šeuo (sł. dedina, pl. wieś), zuodžij (sł. zlodej, pl. złodziej), zrukoviny (sł. zásnuby, pl. zaręczyny), zapust (sł. fašiangy, pl. karnawał), itp.

Wieś jest rezerwatem architektury ludowej. Drewniane, malowane chaty są najważniejszym elementem kultury materialnej Osturňi. W drugiej połowie XX wieku zaczęto stawiać także domy murowane. Ostatnimi laty wszystkie nowe domy buduje się z drewna, starając się zachować tradycyjny dla wsi styl architektoniczny. Nowo powstałe drewniane chaty to zasługa m.in. Jana Kurňavy, który w samej Osturňi postawił ich aż 15.

Położenie wsi w do niedawna trudno dostępnej i rzadko odwiedzanej okolicy spowodowało, że w Osturňi wytworzyła i zachowała się własna tradycja ludowa. Osturnianie mogą poszczycić się nie tylko unikatową gwarą, ale także strojem ludowym, zwyczajami i pieśniami. Pani Maria Majka Kaňukova stara się ocalić osturniański folklor od zapomnienia. Prowadzi zespół ludowy Osturňanka, w którym tańczą i śpiewają dorośli, a od niedawna także dzieci. Pjesniczki wykonywane przez grupę są w lokalnym dialekcie.

W 2004 roku została wydana ponad 300-stronicowa monografia wsi o tytule “Dejiny Osturne” (Dzieje Osturni). Czytając książkę można dowiedzieć się sporo o historii wsi, jej dialekcie, zwyczajach, wybitnych mieszkańcach, a także obejrzeć liczne fotografie, zarówno współczesne jak i archiwalne.

Artykuły związane z tym regionem

Veronika Belyaeva - Współczesne wierzenia i folklor myśliwych Doliny Tunkijskiej
Radżana Dugarowa - Buriacka kultura narodowa vs współczesne procesy globalizacyjne